Talaado, June, 25, 2019 (HOL)-Wasaaradda Xanaanada Xoolaha Soomaaliya War-saxaafadeed kasoo baxay ayaa lagu sheegay in Sucuudigu uu xayiraadii xoolaha Soomaaliya saarneyd ka qaaday.
Warka ka soo baxay Wasaaradda
Xanaanada Xoolaha Soomaaliya ayaa u qornaa sidan.
Xoolaha Soomaliya waa
lafdhabarka dhaqaalaha dalka waxaana
noloshoodu ku tiirsantahay in ka badan 70% shacabka Soomaaliyeed, sidoo
kale waxa ay qayb ka qaatan kororka wax soos saarka dhaqaalaha gudaha dalka
(GDP) 65% isla markaana waxaa ka soo hoyata dhoofka xoolaha in ka baddan 80%
lacagta adag ee soo gasha dalka.
Xoolaha Soomaaliyeed
waxeey saldhig u yiiin xoolo dhaqatadeena reer guuraaga ah kuna nool miyiga
iyagoo ka helo caano iyo hilib ee xagga nafaqada caruurta iyo haweenka iyo
lacago kaash oo ay ku dabooshaan nolol maalmoodka iyo in ay ku soo iibsadaan
raashinka daruuriga ah.
Wasaardda X. Xoolaha,
Dhirta iyo Daaqa ee Xukuumadda Federaal Soomaaliya iyadoo gudaneeysa
waajibaadkeeda shaqo e ku aadan barnamijka Xukuumadda oo uu Rai’iisul Wasraaha
ka yahay Mudane Xasan Cai Khayre, gaar ahaan Tubaha Qaranka iyadoo ay
Wasaaraddu qay ka tahay tubta dhaqaalaha ee Xukuumadda waxeey u howl gashay
fulinta halbeegyada saldhiga u ah tubta dhaqaalha e ku aadan horumarinta
Xoolaha Soomaaliyeed iyo ka qaadida xayiraada saarneyd dhoofka xoolaha ee loo
dhoofiyo Dalka Boqortooyada Sacuudiga ee aan walaalaha nahay, isla markaana loo
helo suuqyo cusub oo loo iib geeyo xoolaheena nool iyo waxa ka soo baxa.
Wasaardda X. Xoolaha,
Dhirta iyo Daqqa, waxeey ku guuleeysatay in markii ugu horaysay diyaariso muddo
dheer kadib Straateejiyad guud oo muddo toban sano ah(2020 – 2030), taasoo ay
gacan naga siiyeen Hay’adaha Bangiga Aduunka iyo FAO oo lagu horamarinaayo
xoolaha Soomaliyeed ee dhinacyada: (Caafimaadka,
Daaqa, Biyaha,
Waraabka, Horumarinta Dhoofka Xoolaha iyo hagaajinta iyo kobcinta Caanaha,
Hilibka, maqaarka xoolaha, Digaaga, Calafka, Shinada iyo wixii la xiriira),
taasoo lagu soo gabagabeeyey dalka gudihiisa 17-19-kii bisha Juun 2019
,waxana daah furay
Raii’sul Wasaaraha Xukumadda Federaalka Soomalia , goob joogna ay ka ahaayeen
Madaxa Xaafiiska Bangiga Aduunka ee Soomaaliya, Madax Xaafiiska FAO ee
Soomaaliya, EU, UN-ka iyo xubka socday Deeq bixiyayaasha Calamka.
Wasaardda X. Xoolaha,
Dhirta iyo Daaqa, iyadoo gudaneeysa waajibaadkeeda shaqo waxeey u howl gashay
in xayiraada laga qaado xoolaha Soomaliya ee aan u dhoofino Dalka Boqortooyada
Sacuudiga , iyadoo kashaneeysa Madaxweeynaha Jamhuuriyadda Federaalka
Soomaaliya Mudane Mohamed Abdullahi Farmaajo iyo Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda
Federaalka Soomaaliya Mudane Xassan Ali Kayre.
Xiriiro baddan oo aan
la sameeynay wasaradda dhigeena ah ee dalka Sacuudiga kadib wafdi uu
hogaaminayo Ra’iisul wasaare ku-Xigeenka Xukuumada oo uu ka mid ahaa Wasiirka
Wasaardda X. Xoolaha, Dhirta iyo Daaqa uu safar ku tagay Dalka Sacuudiga iyadoo
si qoto dheer looga wada hadlay in xoolaha Soomaaliyeed laga qaado xayiraadaha
soo noq noqtay waxaana la isku afgartay in si wada jir ah aan uga wada
shaqeeyno si aaney xayiraadahaasi ay dib u soo laabanin.
Iyadoo Wasaraddu daba
joogto arrintaas waxeey safar ku tagtay Dalka France, Paris, bishii May ee
sanadkan si ay uga qayb gasho Shirweeynaha 87-aad ee Hay’adda Caafimaadka
Xoolaha ee OIE taasoo haysa, bixisana shuruudaha dhoofaka xoolaha nool iyo wax
aka soo baxa xoolaha gaar ahaan shuruudaha caafimaadka xoolaha (Animal and
Animal Products), waxaana halkaas kula kulanay Madaxa Hay’adda Caafimaadka
Xoolaha ee Aduunka (OIE) Mrs. Monica Eliot oo aan isku afgaranay in Hay’adda
OIE iyo Wasaardda X. Xoolaha, Dhirta iyo Daqa ka wada shaqeeyaan sidii loo
hirgelin lahaa halbeegyda caalamiga ah ( International Standards) oo lagama
maarmaan u ah dhoofka xoolaha iyo wax aka soo baxa; iyo hagajinta iyo kor u
qaadida heerka maxjarada xoolaha laga dhoofinayo, Shaybarada iyo Guud ahaan Caafimaadka
Xoolaha si looga hortago cudurada loogana daaweeyo.
Hadaba, waxaana halkaan
ugu soo jeedinayaa shacabka Soomaaliyeed, xoolo dhaqatada , ganacsatada iyo
ciddi ku howlana arrimaha dhoofka xoolaha Soomaliya, in ay Wasaardda X.
Xoolaha, Dhirta iyo Daaqa ay ku guulaysatay in xayiradii dhoofka xoolaha
soomaaliya ee dalka Sacuudi Arabiya laga qaaday Moosinka Xajkan sanadkan
2019-ka iyado Wasaarddeena iyo Wassaradda Beeraha ee dalka Sacuudiga a noo
socoto sidii guud ahaan looga qaadi lahaay xayrada dhoofka xoolaha Soomaaliya
iyado howshasi ay meel gebo bebo ah ay mareeyso dhowaana aan idinla wadaagi
doono wixii ka soo baxa.
Anigoo ku hadlaya magaca Wasaaradda X. Xoolaha, Dhirta iyo Daaqa iyo magaca
Dawladda Federaalka Soomaliya, waxaan halkaan mahad ballaaran uga jeedinayaa
Dawladda Boqortooyada Sacuudiga ee aan Walaalaha nahay oo uu Hogaamiyo u
addeegaha labada Xaram ee xurmada mudan Boqor Salmaan Bin Abdulaziz, gaar ahaan
waxaan u mahad celinayaa Wasaardda Bay’idda, Biyaha iyo Beeraha ee Dawladda
Sacuudiga oo runtii ay wada shaqeeyn fiican naga dhaxeeyso waxaana soo
dhoweeyneeynaa qaraarkii ay kaga qaadeen xayirada dhoofka xoolaha ee sandkan
Moosinka Hajka 2019-ka kaasoo si rasmi ah noogu soo gudbiyeen.
Anigoo la qaybsanaya
farxaddan shacabka Soomaaliyeed iyo inta daneeysa xoolaha Soomaaliyeed waxaan
idinka codsaneeyna in aad nagala shaqeeysaan horumarinta caafimaadka iyo fulinta
halbeegyada caalamiga ah (International Standards) ee la xiriira dhoofka
Xoolaha Soomaaliya iyadoo danta gaar aan ka hormarineeyno danta guud ee Umadda
Soomaaliyeed oo ay noloshoodu ku tiirsantahay xoolaha.
Nurre Mohamed Ali
[email protected]