Dunida oo laga xusay maalinta la xisaabtan la’aanta tacadiyada ka dhanka ah suxufiyiinta
Jimco, November, 02, 2018 (HOL) - Sannad kasta
maanta oo kale, marka ay taariikhdu ku began tahay 2-da bisha Nofeembar waxaa
dunida laga xusaa munaasabadda soo afjaridda isla xisaabtan la’aanta la
xiriirta tacadiyada ka dhanka ah suxufiyiinta caalamka.
Soomaaliya waxay safka hore uga jirtaa dalalka ay
ka dhacaan xad gudubyada ugu badan ee ka dhanka ah saxaafadda iyo suxufiyiinta.
Muddadii 12-ka sano ahayd ee la soo dhaafay, oo
ah intii u dhaxeysay 2006 ilaa 2017, ku dhawaad 1010 wariye ayaa caalamka lagu
dilay iyagoo soo tabinaya warar iyo macluumaad ay u gudbinayaan bulshada.
Sagaal ka mid ah tobankii qof ee suxufi dilaba
wax ciqaab ah lama kulmaan, In lala xisaabtami waayo dadka waxyeelleeya
suxufiyiinta waxay sii dhiirri galisaa iney bataan dilalka waxayna inta badan
calaamad u tahay heerka xun ee ay gaaraan dagaallada iyo in laga tallaabsado
hannaanka sharciga iyo caddaaladda.
Markii ugu horreysay sannadkii 2013-kii ayaa 2-da
bisha Nofeembar loo asteeyay maalinta soo afjaridda isla xisaabtan la’aanta tacaddiyada
suxufiyiinta, ka dib markii isla maalintaas dalka Mali lagu dilay 2 wariye oo u
dhashay waddanka Faransiiska.
Dalalka Afqaanistaan, Suuriya Ciraaq iyo Yemen
ayaa lagu tilmaamay inay ka mid yihiin kuwa ugu halista badan ee ay warbaahinta
ka howlgasho.
Laakiin Soomaaliya waxay sannadkan mar kale
kaalinta hore ka gashay dalalka tacaddiyada ugu badan loogu geysto
suxufiyiinta.
War bixin ay soo saartay hay’adda CPJ ee u doodda
xuquuqda wariyeyaasha ayaa lagu qeexay in Soomaaliya ay meesha ugu hooseysa uga
jirto 14-ka dal ee dhibaatada ugu badan ay kula kulmaan wariyeyaasha.
Muddo aad u dheer, weriyayaal badan oo Soomaaliya
ka shaqaynayay ayaa la kulmay waxyeello isugu jirta dil, dhaawac, xarig iyo
handadaad joogto ah, oo shaqadooda ka dhan ah.
Sidoo kale waxa jira xarumo warbaahineed oo
shaqada laga joojiyay, iyo wariyeyaal si iskood ah uga tanaasulay guud ahaan
shaqada saxaafadda, ka dib markii ay u adkeysan waayeen handadaadda loo geysto
iyo cabsida xoogga leh ee ay ka qabaan in la dilo.
Tan iyo sannadkii 1992-kii, oo ku beegneyd hal
sano ka dib burburkii dowladdii dhexe ee Soomaaliya, ilaa 64 suxufi ayaa lagu
dilay Soomaaliya, mana jirin dad si rasmi ah loogula xisaabtamay iney dilalkaas
ka dambeeyeen.
C/raxmaan Diini, Hiiraan
Online
[email protected]
