QM oo difaacday dawlada Kenya kadib warar sheegay inay ku qasbeyso qaxootiga inay Soomaaliya u noqdaan
Sabti, Agoosto 27, 2016 (HOL)-QM ayaa difaacday shalay dawlada Kenya kadib warar soo baxay oo sheegay in qaar katirsan saraakiisha dawlada Kenya ay ku qasbaan qaxootiga Dhadhaab inay Soomaaliya si qasab ah u aadaan.
Khamiistii ayaa idaacada VOA, Laanteeda Afka Soomaaliga ay soo xigatay wakiil ka tirsan isla QM oo sheegay in qaxootigu cabsi darteed ugu noqonayaan Soomaaliya ee aysan si iskood ah u laaban.
Saraakiisha ammaanka ee Kenya ayaa sheegay marar badan in la xirayo xeryaha Dhadhaab ayagoo sheegay in sababo ammaanka dartii ah loo xirayo.
Maxamed Mahad Gurxan oo ka tirsan UNHCR ayaa sheegay in qoysaska qaxootiga ah ee doonaya inay ulaabtaan Soomaaliya ee la diiwaan galiyo ay sheegaan inay naftooda u baqayaan.
“Qoysaska aanu wareysanay iyo in badan oo ah dadkii buuxshay foomamka dib u celinta waxay muujiyeen inay u laabanayaan Soomaaliya sababtuna ay tahay hadalada dhibka badan ee soo laablaabta ee saraakiisha ammaanka ee Kenya kuwaasoo dhawaan soo booqday xeryaha,” Gurxan ayaa sidaa u sheegay idaacada VOA.
Wuxuu intaa ku daray in saraakiil ka tirsan laamaha ammaanka ee Kenya ay qaxootiga u sheegeen inay tahay inay ka tagaan halkaa ka hor intaan qasab looga kaxeyn.
“Waxaanu la hadalnay qoysas cabsi darteed la laabanaya ee aan u laabanayn si rabitaankooda ah ama iskood ah,” Gurxan ayaa sidaa yiri.
"Waxaanu ku dhiirran nahay in aan xaqiijino in dib ugu noqoshada Soomaaliya ay noqoto si iskaa ah oo sharaf iyo badbaado leh. UNHCR abid kama qeyb qaadan doonto dib u celin lagu qasbo qaxootiga,” intaana wuu yiri.
Gurxan wuxuu sheegay in hadii qaxootiga lagu qasbo inay Soomaaliya si qasab ah ugu laabtaan ay beylah u noqonayaan xatooyo iyo si khaldan oo looga faaiideysto.
“Waxaanu ka baqeynaa in dadkaa dabino u galo kooxo hubeysan ayagoon ogeyn,” sidaa ayuu yiri.
UNHCR waxay heshay warar sheegaya in dabley ay qaxooti horay loo celiyay ay ka dhaceen sahaydii.
Si kastaba ha ahaatee, afhayeen u hadlay UNHCR oo Nairobi jooga ayaa shalay Jimcihii sheegay in Soomaalida qaxootiga ku ah xeryaha Dhadhaab aanan lagu qasbeyn inay halkaa katagaan.
'Sheegashooyinkaasi sax ma ahan. Arinkaa ma aanaan arag. Runtii, dawlada Kenya annaga ayay aad noola shaqeysaa', sidaa ayuu yiri afhayeenkaa oo lagu magacaabo Duke Mwencha.
Qaxootiga ayaa hadii si qasab ah loo celiyo waxay arintaasi xad gudub ku tahay heshiisyo caalami ah oo dawlada Kenya ay ballan qaaday inay qaddarineyso.
Mwencha wuxuu sheegay in ilaa 19 kun oo qaxootigaa ka tirsanaa ay si iskood ah ugu laabteen dalkooda Soomaaliya sanadkaan kaliya.
Wuxuu Mwencha sheegay in markii hore la siin jiray qaxootiga laabanaya qofkiiba $150 ayadoo intoo kalena lagu siin jiray gudaha Soomaaliya laakiin hada lasiiyo $200 markii ay baxayaan, markii ay gaaraan Soomaaliyana intoo kale loogu daro.
QM ayaa sidoo kale horay usii siisa sida wararka aanu ku heleyno raashinkii loogu tala galay saddex bilood qaxootiga laabanaya.
Saraakiil kale oo Kenyan ah ayaa iyana sheegay in hawsha xaqiijinta ah la dhammays tiray balse hannaanka dib u celintu uu qaadan doono waqti intaa ka badan marka la eego xaalada ammaanka ee Soomaaliya.
Horraantii asbuucaan ayaa Waziirka Arimaha Gudaha ee Kenya, Joseph Nkaissery uu sheegay in dawlada Kenya aysan hirgalinayn go'aankeedii ahaa xiritaanka xeryaha Dhadhaab ilaa nabadda Soomaaliya ay si taam ah usoo laabato.
Cumar Axmed oo ah nin qaxooti ah oo kunool xeryaha Dhadhaab oo 27 jir ah wuxuu sheegay in qaxootigu nafis dareemeen markii ay maqleen warkaa kasoo yeeray Nkaissery.
Bishii lasoo dhaafay, UNHCR waxay deeqbixiyeyaasha ka codsatay $115milyan oo dheeraad ah si ay si iskood ah qaxootiga ugu celiso Soomaaliya, waa qaxootiga Dhadhaabe.
Dhawaan mar uu soo booqday Kenya, Xog-hayaha Arimaha Dibada ee Mareykanka John Kerry wuxuu shaaca ka qaaday in dawlada Mareykanku u qoondeysay $117 milyan oo dheeraad ah celinta qaxootigaa iyo dadka abaaruhu saameeyeen ee kunool Soomaaliya.
Kerry wuxuu kaloo sheegay in $29milyan oo kale loogu deeqi doono UNHCR si si badbaado leh oo iskood ah ay ugu celiso qaxootiga Dhadhaab dalkooda Soomaaliya.
Aaden M Warsame
Hiiraan Online
Magaalada Nairobi, Kenya
[email protected]
